İhbar Tazminatı
Av. Orhun Türkoğlu
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İhbar tazminatı belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun ihbar öneli tanınmaksızın fesheden tarafın diğer tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. İhbar tazminatı kıdem tazminatından farklı olarak hem işveren hem de işçi tarafından talep edilebilir yani ihbar sürelerine hem işveren hem de işçi uymak durumundadır. İşçiye ihbar süresi içerisinde iş arama izni verilmesi gerekmektedir, iş arama izni süresi günlük en az 2 saat olup işçinin talebi halinde bu süre toplu olarak kullandırılabilir , işçinin talebi olmaksızın işveren bu süreyi toplu kullandıramaz. İşveren tarafından iş arama izni verilmemesi halinde bu süreye ilişkin ücreti yüzde yüz zamlı olarak işçiye ödemesi gerekir.
İHBAR SÜRELERİ NEDİR?
İhbar süreleri çalışmanın ikinci ay sonunda başlamakta olup bunun nedeni ilk iki ayın deneme süresi olarak tarafların serbestçe iş akdini feshedebileceği süre olarak düzenlenmiş olmasıdır. İhbar sürelerine göre ihbar tazminatı iş sözleşmesi;
- İki ay ile altı ay arasında süren işçinin ihbar süresi iki hafta, ihbar tazminatı iki haftalık giydirilmiş brüt ücreti,
- Altı ay ile bir buçuk yıl arasında süren işçinin ihbar süresi dört hafta, ihbar tazminatı dört haftalık giydirilmiş brüt ücreti ,
- Bir buçuk yıl ile üç yıl arasında kıdemi bulunan işçinin ihbar süresi altı hafta, ihbar tazminatı altı haftalık giydirilmiş brüt ücreti,
- Üç yıldan fazla kıdemi bulunan işçinin ihbar süresi sekiz hafta, ihbar tazminatı sekiz haftalık giydirilmiş brüt ücreti tutarıdır.
İHBAR TAZMİNATI NASIL ALINIR?
İhbar tazminatı işveren ya da işçi tarafından ödenmediği takdirde öncelikle zorunlu arabuluculuk yoluna gidilmelidir , bunun için adliyelerde bulunan arabuluculuk bürosuna başvuru yapılır ve bu başvuru üzerine bir arabulucu atanır. Adalet Bakanlığı’nın atamış olduğu arabulucu tarafından gerçekleştirilen görüşmelerde anlaşma sağlanamazsa bu takdirde süreç anlaşmama olarak sonlanır ve anlaşmama son tutanağı alınıp dava açılmalıdır , dava iş mahkemesi bulunan yerlerde iş mahkemesine iş mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesine hitaben İş Mahkemesi sıfatıyla görülmek üzere açılır. Bu davada basit yargılama usulü uygulanır yani taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi veremezler . Dava sonunda karara bağlanan ihbar tazminatı icra takibine konu edilerek tahsil edilir.
İHBAR TAZMİNATI FAİZ TÜRÜ VE ZAMAN AŞIMI SÜRESİ NEDİR?
İhbar tazminatına yasal faiz uygulanır, faiz başlangıç tarihi arabuluculuk yoluna müracaat edildiği ya da işverene yazılı olarak müracaat edildiği veya ihtar çekildiği tarihtir, işverene ihtar ya da yazılı müracaat şart değildir doğrudan arabuluculuk yoluna müracaat edilebilir. İhbar tazminatının zaman aşımı süresi 5 yıl olup bu süre ihbar tazminatına hak kazanıldığı yani ihbar öneli verilmeksizin iş akdinin feshedildiği tarihte başlamaktadır , faiz başlangıç tarihinden farklı olarak burada zaman aşımı başlangıç tarihi tazminatın doğum tarihi olan iş akdinin feshi tarihidir , bu sebeple zaman aşımı ve faiz başlangıç tarihleri karıştırılmamalıdır. Örneğin 1.1.2020 tarihinde iş akdi feshedilen bir işçinin ihbar tazminatı 1.1.2025 günü bitiminde zamanaşımına uğrar ancak işçi işverene ihbar tazminatı için 1.1.2024 tarihinde müracaat etmişse ya da arabuluculuk yoluna gitmişse faiz başlangıç tarihi 1.1.2024 olacaktır , yani dört yıl boyunca ihbar tazminatının faiz getirisi olmayacaktır.
İhbar tazminatı alacağına yasal faiz uygulanır.
İhbar Tazminatı zaman aşımı süresi beş yıl olup bu süre iş akdinin feshi tarihinden başlamaktadır.
Zorunlu arabuluculuk başvurusu adliye içerisinde bulunan arabuluculuk merkezlerine yapılır, arabuluculuk merkezi bulunmayan adliyelerde tevzi bürosuna başvuru yapılır.
İhbar süresini kullandırdığını iddia eden tarafın yani kendisinden ihbar tazminatı istenen davalının ihbar öneli verdiğini ispat etmesi gerekir .