A- MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Manevi tazminat davası, kişinin kişilik haklarının haksız bir fiil sonucu zarara uğraması durumunda, yaşadığı sıkıntı , acı, üzüntü ve benzeri manevi zararların telafisi amacıyla açılan bir davadır.
Bu dava, zarar görenin manevi huzurunu, psikolojik dengesini ve sosyal yaşamındaki bozulmaları telafi etmek amaçlı ve manevi bir tatmin sağlamaya yöneliktir. İlgili düzenleme, Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 58. maddesinde mevcuttur.
1-Manevi Tazminat Davasını Kimler Açılabilir?
1.1-Kişilik Hakları Zarara Uğrayanlar:
Bir kimsenin onuru, şerefi, manevi huzuru gibi kişisel değerleri zarara uğramışsa, manevi tazminat talep edebilir.
1.2-Yakınları Zarar Görenler:
Örneğin bir yakının ölümü halinde şartları oluşmuşsa desteğinden yoksun kalanlar ve yakınları manevi tazminat talebinde bulunabilir.
2-Manevi Tazminat Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
Manevi tazminat davasının açılabilmesi için şu şartların bir arada bulunması gerekir:
- Haksız Fiil: Failin hukuka aykırı bir eylemde bulunması gerekir.
- Zarar: Zarar gören tarafın psikolojik, sosyal ya da manevi olarak zarar görmüş olması gerekir.
- Nedensellik Bağlantısı: Haksız fiille zarar arasında bir nedensellik bağlantısı bulunmalıdır.
- Kusur: Davalının kusurlu olduğu ispatlanmalıdır. Ancak bazı durumlarda kusursuz sorumluluk halleri de uygulanabilir. Örneğin adam çalıştıranın sorumluluğu kusursuz sorumluluk hallerinden biridir.
B- MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILIR?
1-Yetkili ve Görevli Mahkeme:
Görev;
Manevi tazminat davaları, görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır ancak kimi durumlarda maddi tazminatın görüleceği yer mahkemesine göre görevli mahkeme değişebilir, örneğin iş kazasından kaynaklanan manevi tazminat istemi maddi tazminata bakan iş mahkemesinde görülür.
Yetki;
Yetki konusunda ise genel yetkili mahkeme olan davalının ikametgah adresindeki mahkeme ya da özel yetki düzenlemesi gereği haksız fiilin gerçekleştiği yer mahkemesi yetkilidir.
2-Dava Dilekçesi Hazırlama:
Dava dilekçesinde, davacının kimlik bilgileri, davalının kimlik bilgileri, haksız fiilin detaylı anlatımı , kusur, nedensellik bağı izahı ve talep edilen tazminat miktarı belirtilmelidir. Manevi tazminat sonradan artırılamadığı ve ıslah mümkün olmadığı için miktar , uzman bir hukukçu yardımı ile belirlenmelidir.
Manevi zarara ilişkin somut deliller ve gerekçeler de dilekçede yer almalıdır.
3-Harç ve Masrafların Ödenmesi:
Davacı, davanın açılması için gerekli mahkeme harçlarını (Başvurma harcı ve peşin harç) ve masrafları (gider avansı) ödemelidir.
4-Delillerin Sunulması:
Davacı (zarar gören) , zarara uğradığına dair delilleri , dava dilekçesi ile ya da mahkemece verilen süre içerisinde sunmalıdır. Delil olarak; doktor raporları, tanık beyanları, psikolojik etkiler konusunda uzman raporları veya fotoğraflar gibi hukuka uygun her türlü delil sunulabilir.
5-Mahkeme Süreci:
Mahkeme, tarafları dinledikten ve delilleri değerlendirdikten sonra manevi tazminatın miktarını belirler. Bu miktar, zararın büyüklüğüne, olayın ağırlığına ve tarafların mali durumuna göre takdir edilir.
6-Manevi Tazminat Davasında Zaman Aşımı Süresi
Manevi tazminat davalarında zaman aşımı süreleri, haksız fiilin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl ve her halükarda fiilin işlendiği tarihten itibaren 10 yıldır. Ancak zarar veren eylem aynı zamanda suç teşkil eden eylemse (mesela yağma suçu), zaman aşımı suçun tabi olduğu ceza zaman aşımı süresine tabi olarak uzar.
Manevi tazminat davası, zarara uğrayan tarafın manevi huzurunun yeniden sağlanması ve en azından hukuk önünde haklılığının resmi olarak ortaya konması için önemli bir hukuki yoldur. Manevi tazminat davasından olumlu sonuç alabilmek için haksız fiil, zarar, kusur ve nedensellik bağlantısının hukuki olarak iyi izah edilmesi ve somut delillerle ispatlanması önemlidir. Bir avukattan profesyonel destek almak, davanın arzu edilen şekilde sonuçlandırılması hususunda büyük katkı sağlayacaktır.
