Fazla çalışma ücreti İş kanununda yer alan tanımı ile haftalık 45 saati aşan çalışmalara ödenen ücrettir ,
aynı şekilde fazla mesai de haftalık 45 saati aşan çalışmalardır . Fazla mesai ücreti normal ücretin %50
zamlı halidir ve hesaplanması brüt ücret üzerinden yapılır. Fazla mesai ücreti hesaplaması şu şekilde
yapılır ; Çalışanın aylık brüt ücreti 30’a bölünerek günlük brüt ücreti bulunur , ardından günlük brüt ücret
ise günlük çalışma süresi olan 7,5 saate bölünerek saatlik brüt ücret bulunur ve bunun %50 zamlı hali her
bir saat yapılan fazla mesainin karşılığı olan ücrettir. Örneğin 2024 yılında 25.000 TL brüt ücret alan bir
çalışanın saatlik fazla mesai ücreti hesaplaması şu şekilde yapılır 25.000 / 30 / 7,5 X 1,5 = 166,66 TL
brüt saatlik ücrettir. Fazla mesai ücreti beş yıllık zaman aşımına tabi olup zaman aşımının başlangıcı
fazla mesai ücretine hak kazanılan gündür.
Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
Fazla mesai ücreti ispatı her türlü delille ispatlanır yani yazılı delil olabileceği gibi tanık delili ile de fazla
mesai yapıldığı ispatlanabilir. Maaş bordroları , iş yeri giriş çıkış kayıtları, iş yeri iç yazışmaları, vardiya
çizelgeleri , kamera kayıtları ve tanık ifadeleri fazla mesai yapıldığını ispata yarayan delillerdendir.
Fazla Mesai Çalışması Onay Formu
Fazla mesai yapılabilmesi için işçinin yazılı onayı gerekmekte olup bu onay yıllık periyotlarla işçiden
yazılı olarak alınmalıdır, aksi takdirde işçi haftalık 45 saatten fazla çalışmaya zorlanamaz. İşveren
tarafından yıllık periyotlarla işçiden alınması gereken fazla mesai muvafakati tarih aralığı belirtilmek
sureti ile işçinin imzasını içerecek şekilde alınmalıdır.
Örnek Fazla Mesai Muvafakati;
İş yerinin ……………………TC kimlik numaralı ……………….. isimli çalışanıyım 1.1.2024 – 1.1 2025 tarihleri
aralığında istenilen gün ve saatte İş Kanununda belirtilen fazla mesai ücretine ilişkin hükümler dikkate
alınarak yapılacak hesaplama doğrultusunda ücret/serbest zaman karşılığında fazla çalışma yapmayı
kabul ediyorum.
Fazla Mesai Ücreti Nedir?
Fazla mesai ücreti haftalık 45 saat olan çalışma süresiniN üzerindeki çalışmalar için ödenmesi gereken
ücrettir, Örneğin 50 saat çalışan bir çalışan haftalık 5 saatlik fazla mesai ücretine hak kazanır. Fazla
sürelerle çalışma ücreti ise iş sözleşmesi ile haftalık çalışma saatinin 45 saatin altında belirlenmesi
durumunda belirlenen saat ile 45 saat arasındaki süreler fazla sürelerle çalışma kapsamında olup bu
sürelerle çalışma yapılması halinde fazla sürelerle çalışma ücreti çalışana ödenmelidir. Örneğin iş
sözleşmesi ile haftalık çalışma süresi 35 saat olarak belirlenmişse 35 saatin üzerindeki 45 saate kadar
olan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak kabul edilir ve bu sürelerin ücreti normal çalışma ücretinin
%25 zamlı halidir, fazla mesai ücretinden ayrılan kısmı ücretin hesaplanma katsayısından
kaynaklanmaktadır. Sonuç olarak fazla mesai ücreti %50 zamlı fazla sürelerle çalışma ücreti %25 zamlı
olarak ödenir.
Fazla Mesai Ücreti: 270 Saat Şartı ve Geçersizliği
Yıllık 270 saatlik fazla çalışmaların ücrete dahil olacağı iş sözleşmesi ile kararlaştırılabilir, bu takdirde
yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmalar için işçiye ücret ödenmesi gerekmez, ancak tabii ki 270 saati
aşan çalışmalar için fazla mesai ücreti usulünce hesaplanarak ödenmelidir. Diğer taraftan yıllık 270 saate
kadar fazla çalışmaların ücrete dahil olacağı iş sözleşmesi ile kararlaştırılsa bile işçinin yani çalışanın
aylık ücreti aylık Asgari ücretin 22,5 saatlik fazla mesai ücretini içerecek şekilde üstünde değilse yine
fazla mesai ücreti çalışana ödenmelidir. Örneğin aylık ücreti asgari ücret olan bir çalışan iş
sözleşmesinde yıllık 270 saate kadar olan fazla çalışmaların ücretin içerisinde olacağı kararlaştırılmış
olsa dahi ücretin içerisinde aylık asgari 22,5 saatlik fazla çalışma ücretinin bulunmaması nedeniyle
geçersiz olur ve çalışana tüm fazla çalışmalarının karşılığı zamlı olarak ödenmelidir.
Fazla Mesai Ücreti Kazananlar ve Örnek Kararlar
“Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Davacının davalı iş yerinde 10/03/2011 tarihinden
08/09/2017 tarihine kadar çalıştığı, davacının kıdem süresinin 4 yıl 9 ay 27 gün olduğu anlaşılmıştır.
Davacının işçinin olarak çalıştığı, son ücretinin dinlenen tanık beyanları, (emsal, banka, vs ) göre net
2.380,00 TL, brüt sosyal yardımlarla beraber giydirilmiş brüt ücretinin 3.330,43 TL olduğu, haklı
nedenle fesih hallerini ispat yükü kendisine düşen işverenin haklı fesih nedenlerini ispatlayamadığı,
davacıya kıdem tazminatının ödenmesinin gerektiği, yıllık izinlerinin tamamının kullanıldığını işverenin
ispatlayamadığı yıllık izin ücretinin ödenmesinin gerektiği, davacı işçinin tanık beyanları ile fazla çalışma
yaptığını ispatladığı, işçinin çalışma saatlerinin ve varsa fazla mesailerini ve fazla çalışmalarını hiç bir
şüpheye yer bırakmayacak şekilde düzenlemesi ve ispatlaması gereken işverenin davacının iddiasının
aksini ispatlayamadığı, davacı işçinin haftalık 21 saat fazla mesai yapıp, dosya kapsamına uygun
bilirkişi raporuna göre davacının 23.853,11TL net kıdem tazminatı, 4.442,66 TL net yıllık izin ücreti
alacağı, 34.921,69 TL net fazla mesai ücreti alacağı, 1.028,45 TL genel tatil ücreti alacağının bulunduğu
anlaşılmış bu miktarların kabulüne karar verilmiş,”
“Fazla mesai yaptığını ve ulusal bayram ile genel tatil günlerinde çalışma yaptığını iddia eden işçi, norm
kuramı uyarınca bu iddiasını ispatla yükümlüdür.Yapılan çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları,
özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, sözü edilen
çalışmaların bu tür yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları tanık
beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Davacının çalışma şekline ilişkin puantaj kaydı ve benzeri yazılı bir
belge sunulmamıştır.Davacının, fazla mesai yaptığı ve ulusal bayram ile genel tatil günlerinde çalıştığı
hususu, dinlenen ve beyanına itibar edilen tanık anlatımları ile anlaşılmıştır. Bilirkişi ek raporunda
hesaplanan fazla mesai ücret alacağından ve ulusal bayram ile genel tatil ücret alacağından ıslah
dilekçesinde talep edilen miktarın davalıdan tahsiline karar verilmiştir.Davacı vekili ,ıslah dilekçesinde
fazla mesai ücretini ve ulusal bayram ile genel tatil ücret alacağını 1/3 indirim yaparak talep ettiğinden
tekrar hakkaniyet indirimi yapılmamıştır. “
