İşçi Rekabet Yasağı sözleşmesi TBK 444 maddesinde düzenlenmiş olup işçinin iş sözleşmesinin sona
ermesinden sonra işverenle rekabet içerisine girmekten ve kendi hesabına rakip bir işletme açmaktan
veya rakip bir işletmede benzer görev almaktan ya da bir menfaat ilişkisi içerisine girmekten işçiyi
yasaklayan sözleşmedir. Ayrı bir sözleşme ile düzenlenebileceği gibi hizmet sözleşmesi içerisinde de yer
verilebilir. Rekabet sözleşmesinin geçerli olabilmesi için işçinin görevi gereği rekabet anlamında
kullanabileceği bilgi ve sırlara da vakıf olması gerekmektedir, yani işi gereği önemli bilgilere ulaşma
imkanı bulunmayan sıradan ve herkesin sahip olabileceği bilgiye vakıf olan işçi için bu kayıt geçerli
olmayacaktır.
REKABET YASAĞININ KAPSAMI NEDİR?
Rekabet yasağının kapsamı rekabet yasağı sözleşmesinde ya da rekabet yasağı kaydında belirtilmelidir.
Rekabet yasağının hangi il veya iller ve hangi iş kolu ve ne kadar süre geçerli olacağının sözleşmede
belirtilmesi gerekmektedir nitekim Yargıtay sınırları çizilmeyen tüm Türkiyeyi kapsayan ve aynı şekilde
tüm ya da çok sayıda iş kolunu kapsayan ve uzun süre ya da süresiz rekabet yasağı şartlarının orantısız ve
işçiyi ekonomik yıkıma uğratacak şiddette olması nedenleriyle geçersiz saymaktadır. Örneğin İstanbul ve
Kocaeli illerinde denilerek bölge sınırlaması yapılmalı, mobilya pazarlama iş kolu denilerek rekabeti
yasaklanan alan belirtilmeli ve en fazla bir ya da birkaç yıl süre olarak belirlenerek rekabet sözleşmesinin
sınırları çizilmelidir.
REKABET YASAĞI SÖZLEŞMESİ GEÇERLİLİK ŞARTLARI NEDİR?
1-Rekabet yasağı sözleşmesi kapsam olarak belirlendikten sonra cezai şartın yani rekabet yasağının
ihlalinin yaptırımı belirlenmeli ve her iki taraf için de yükümlülük ve yaptırım aynı şekilde
belirlenmelidir. Örneğin işçiye rekabet yasağı getirirken işverene de bu yasak nedeniyle işçinin
uğrayabileceği ekonomik zararın bir kısmına katlanma yükümlülüğü konulmalıdır yani işçinin rekabet
yasağına uygun hareket etmesi nedeniyle işsiz kalabileceği bir süre boyunca ücretinin bir kısmının işveren
tarafından karşılanması yükümlülüğü de konulmalıdır aksi takdirde Yargıtay ve İstanbul BAM
kararlarında da ifade edildiği üzere TBK 420 hükmü doğrultusunda rekabet sözleşmesi ya da şartı
geçersiz hale gelmektedir (Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir) .
2-Rekabet yasağının coğrafi olarak uygulanacağı sınırları hakkaniyete uygun bir şekilde çizilmelidir, tüm
ülkeyi ya da çok geniş bir alanı kapsamamalıdır. Bir ya da birkaç il durum ve şartlara uygun olarak
belirlenmeli ve sözleşmeye bu şekilde konulmalıdır.
3-Rekabet yasağının uygulanacağı iş kolu belirlenmeli ve genel tabirler kullanmaktan kaçınılmalıdır
örneğin mobilya pazarlama alanında rekabet yasağı konmak isteniyorsa tüm pazarlama sektörünü
kapsayacak ifadeler konmamalı rekabet oluşturabilecek iş kolunun sınırı net bir şekilde çizilmelidir.
4- Rekabet yasağının süresi belirlenmeli ve hizmet sözleşmesinin bitiminden itibaren ne kadar süre ile
uygulanacağı hakkaniyete uygun ve net bir şekilde belirlenmelidir, uzun yıllar ya da süresiz rekabet
yasağı getiren kayıtlar rekabet sözleşmesinin geçersizlik yaptırımına uğramasına neden olacaktır.
REKABET YASAĞINAAYKIRI DAVRANMANIN YAPTIRIMI NEDİR?
Rekabet yasağına aykırı davranmanın yaptırımı TBK 446 maddesinde düzenlenmiştir, buna göre işçi
işverenin uğradığı tüm zararı gidermekle yükümlüdür. Rekabet yasağı ayrıca bir cezai şarta bağlanmışssa
işçi bu cezai şartı ödeyerek sorumluluktan kurtulabilir ancak işverenin daha yüksek bir zararı mevcutsa
işçinin bu miktarla da sorumluluğu devam eder. Hemen belirtilmelidir ki cezai şartın orantılı olması ve
uğranabilecek zarar ve işçinin ekonomik seviyesi ile uyumlu olması gerekmektedir yani fahiş bedeller
cezai şart olarak konulmamalıdır.
REKABET YASAĞI NE ZAMAN SONA ERER?
1-Rekabet yasağı sözleşmede belirtilen sürenin sona ermesinden başka işverenin bu konuda haklı bir
menfaatinin bulunmamasının tespiti halinde de sona erer. Yani işverenin rekabet yasağının devam
etmesinde bir menfaati bulunmuyorsa salt sözleşmede yer aldığı için rekabet yasağı devam etmez.
2-Diğer bir sona erme nedeni de iş akdinin işveren tarafından haklı bir sebep olmaksızın ya da işçi
tarafından işverene yüklenebilen bir sebeple feshedilmesi halinde rekabet yasağı da sona erer. Yani
örneğin işçi tarafından ücret alacaklarının kısmen ya da tamamen ödenmemesi nedeniyle iş aktinin
feshedilmesi halinde rekabet yasağı da sona erer ve işçi rekabet yasağı sözleşmesi ile bağlı olmaktan
kurtulur.
